بدافزار چیست؟ چگونه با آن مقابله کنیم؟

بدافزار چیست؟

بدافزار مخفف عبارت “Malicious Software” به معنی نرم‌افزار مخرب است. بدافزار یک برنامه یا فایلی است که برای آسیب رساندن به سیستم‌های رایانه‌ای یا سرقت اطلاعات طراحی شده است. بدافزار می‌تواند از طریق ایمیل، دانلود فایل‌ها از اینترنت یا کلیک بر روی پیوند‌های مخرب منتشر شود. در این مقاله در کارینا سکوریتی به توضیح درباره بد افزار، معرفی انواع بد افزار و روش های مقاله با بد افزار پرداختیم، با ما تا انتهای مقاله همراه باشید.

انواع بدافزار

بدافزار انواع مختلفی دارد، از جمله:

• ویروس: ویروس یک نوع بدافزار است که می‌تواند خود را به فایل‌های دیگر کپی کند و به این ترتیب گسترش یابد. ویروس‌ها می‌توانند باعث خرابی سیستم‌های رایانه‌ای، سرقت اطلاعات یا انتشار اطلاعات نادرست شوند.
• کرم: کرم یک نوع بدافزار است که می‌تواند از طریق شبکه‌های رایانه‌ای گسترش یابد. کرم‌ها می‌توانند باعث خرابی سیستم‌های رایانه‌ای، سرقت اطلاعات یا انتشار اطلاعات نادرست شوند.
• تروجان: تروجان یک نوع بدافزار است که به ظاهر بی‌ضرر است، اما در واقع می‌تواند به سیستم‌های رایانه‌ای آسیب برساند. تروجان‌ها اغلب با برنامه‌های کاربردی واقعی مخفی می‌شوند و زمانی که کاربر برنامه را اجرا می‌کند، فعال می‌شوند.
• جاسوس‌افزار: جاسوس‌افزار یک نوع بدافزار است که برای جمع‌آوری اطلاعات شخصی از کاربران طراحی شده است. جاسوس‌افزار می‌تواند اطلاعات مانند آدرس‌های ایمیل، گذرواژه‌ها، شماره‌های کارت اعتباری و سابقه مرور را جمع‌آوری کند.
• بدافزار تبلیغاتی: بدافزار تبلیغاتی یک نوع بدافزار است که برای نمایش تبلیغات ناخواسته در دستگاه‌های کاربران طراحی شده است. بدافزار تبلیغاتی می‌تواند باعث کند شدن عملکرد دستگاه‌ها و نمایش تبلیغات ناخواسته در مرورگرهای وب شود.
• بدافزار مخرب: بدافزار مخرب یک نوع بدافزار است که برای آسیب رساندن به سیستم‌های رایانه‌ای طراحی شده است. بدافزار مخرب می‌تواند باعث خرابی سیستم‌های رایانه‌ای، سرقت اطلاعات یا انتشار اطلاعات نادرست شود.

• بدافزاربات نت:بات نت شبکه ای ازربات ها هستند که برای اجرای سیل گسترده ای از حملات کنترل ازراه دور مانند حملات DDOS به کار برده می شوند.

• بدافزار روت کیت:این بدافزارمدیریت کامل سیستم قربانی رادر اختیارعوامل کنترل از راه دورقرارمی دهد.روت کیت ها را میتوان به برنامه ها ،هسته ها وسیستم عامل ها تزریق کرد.

• بدافزاروایپر:بدافزاروایپر باهدف پاک کردن اطلاعات کاربرو اطمینان از عدم امکان بازیابی آن کار می کند.این بدافزار با ازبین بردن اطلاعات شبکه های کامپیوتری در بخش های خصوصی و دولتی مورد استفاده قرار می گیرد.

• بدافزار کی لاگر:کی لاگر ها نوعی نرم افزار جاسوسی است که برفعالیت کاربر نظارت می کند وباعث دسترسی مجرم به داده های حیاتی مثل رمز عبور، اطلاعات بانکی وسایراطلاعات حساس را فراهم می کنند.

• بدافزار ارز دیجیتال:بدافزار ارز دیجیتال که با اسم های بدافزار کریپتو یا بدافزار استخراج رمزنگاری نام گزاری شده اند با هدف استخراج رمزارز های قربانی روی سیستم عاملشان نصب می شوند و باعث می شوند قربانی نه تنها سود نکند بلکه متحمل ضرر های شدید شوند.

چگونه تشخیص دهیم سیستم به بعد افزار آلوده شده است؟

کرش کردن سیستم

ممکن است برای شما نیز اتفاق افتاده باشد که سیستم شما دائما فریز شده و صفحه ی آبی مرگ معروف ویندوز را به نمایش آورد، این صفحه آبی رنگ زمانی نمایش داده می شود که سیستم های ویندوزی با خطایی مرگبار روبه رو شده باشند. در این حالت میگویند که سیستم کرش شده و به بدافزارآلوده شده است.

کند شدن کامپیوتر

یکی از بارز ترین نشانه های وجود بد افزار روی سیستم، کند شدن سرعت سیستم عامل است. فرقی نمیکند که در حال وب گردی بوده یا از آپ هایی که روزانه برای کارهای مختلفتان استفاده می کنید باشید،متوجه می شوید که منابع سیستم به شکل نا متعارفی درگیرشده یاحتی فن دستگاه با تمام سرعت می چرخد، نشانه ای واضح از این است که چیزی درپس زمینه مشغول به استفاده از منابع سیستم است.

این اتفاق معمولا زمانی می افتند که کامپیوتر شما تبدیل به یک بات نت شده و به عبارت دیگرسر از شبکه ای از کامپیوترهای به زنجیر کشیده شده درآورده که از آن ها برای پیاد سازی حملات DDOS، ارسال انبوه اسپم یا استخراج رمز ارز استفاده می شود.

 

از کار افتادن آنتی ویروس

بعضی ازوقت ها ممکن است آنتی ویروس به طور کامل از کار افتاده شده و نتوان آن را مجددا راه اندازی کرد. در این حالت، یک بدافزار نوظهور و قدرتمند با دور زدن الگوریتم های آنتی ویروس توانسته است که آن را غیر فعال کند.

نمایش دائمی تبلیغات

تبلیغات پاپ آپ یکی از نشانه های آلودگی به بدافزار به حساب می آیند. وقتی این چنین تبلیغات مزاحم وآزاردهنده را مشاهده می کنید، متوجه میشوید که سیستم دچار بدافزاری به نام تبلیغ افزار(Adware) شده است. اما بابد توجه داشته باشید که پیامد های آلوده شدن سیستم به این نوع بدافزار، صرفا نشان دادن تبلیغات مزاحم نبوده واین پاپ آپ ها معمولا بدافزارهای پنهان دیگری را نیز با خود به همراه می آورند.

تغیرتنظیمات مروگر

اگر متوجه شده‌اید که صفحه خانه یا هوم مرورگر تغییر کرده و حالا نوارهای ابزار، افزونه‌ها و پلاگین‌هایی تازه‌ را به نمایش درمی‌آورد، احتمالا به یک جور بدافزار آلوده شده باشید. دلایل وقوع چنین اتفاقی متغیر است، اما معمولا بدین معناست که روی یکی از آن پاپ‌آپ‌های «تبریک می‌گوییم!» کلیک و به شکلی ناخواسته، بدافزاری را دانلود کرده‌اید.

کمبود فضای دیسک

سیستم شما ممکن است به بدافزاری با نام بسته افزار(Bundleware) آلوده شده و درون هارد درایو سیستم پنهان شوند. دراین حالت شما خطای کمبود فضای دیسک را دریافت خواهید کرد.

عدم دسترسی به فایل ها یا تمام سیستم

این یکی از اصلی‌ترین نشانه‌های آلودگی به باج‌افزار است. هکرها یک متن روی دسکتاپ کامپیوتر می‌گذارند یا تصویر پس‌زمینه آن را تغییر می‌دهند تا متن باج‌گیری را به نمایش درآورد. در چنین متنی، معمولا به اطلاع‌تان می‌رسد که داده‌هایتان رمزنگاری شده‌اند و برای دسترسی دوباره به آن ها ، باید مبلغ مشخصی را بپردازید.

چگونه با بدافزار مقابله کنیم؟

برای مقابله با بدافزار، می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:

• از نرم‌افزارهای امنیتی استفاده کنید: نرم‌افزارهای امنیتی می‌توانند به شما کمک کنند تا از دستگاه‌های خود در برابر بدافزار محافظت کنید.
• از ایمیل‌ها و وب‌سایت‌های ناشناس خودداری کنید: اگر ایمیل یا وب‌سایتی از شما درخواست اطلاعات شخصی می‌کند، قبل از ارائه اطلاعات خود، هویت فرستنده یا صاحب وب‌سایت را تأیید کنید.
• به آدرس ایمیل فرستنده توجه کنید: آدرس ایمیل فرستنده را به دقت بررسی کنید تا مطمئن شوید که از سازمان معتبری است.
• به لینک‌ها و پیوندهای موجود در ایمیل‌ها کلیک نکنید: قبل از کلیک بر روی لینک‌ها یا پیوندهای موجود در ایمیل‌ها، آدرس URL را بررسی کنید تا مطمئن شوید که به وب‌سایت معتبری هدایت می‌شوید.
• از آخرین نسخه نرم‌افزارهای خود استفاده کنید: نرم‌افزارهای قدیمی اغلب دارای آسیب‌پذیری‌هایی هستند که توسط بدافزار مورد استفاده قرار می‌گیرند.
• پشتیبان‌گیری از داده‌های خود را انجام دهید: در صورت آلوده شدن دستگاه شما به بدافزار، می‌توانید با بازیابی داده‌های خود از نسخه پشتیبان، از دست دادن داده‌ها جلوگیری کنید.

تفاوت باج ‌افزار با ویروس و سایر بدافزارها

در دنیای دیجیتال امروز، تهدیدات سایبری به‌ طور فزاینده‌ ای پیچیده‌ تر و خطرناک‌ تر می‌ شوند. یکی از رایج ‌ترین و در عین حال مخرب‌ ترین انواع این تهدیدات، باج‌افزار (Ransomware) است. برخلاف ویروس ‌ها و سایر بدافزارها که معمولاً هدف ‌هایی مانند اختلال در عملکرد سیستم یا سرقت اطلاعات دارند، باج‌ افزار به‌ طور خاص برای اخاذی از قربانی طراحی می ‌شود. همانطور که در وب سایت کاسپرسکی (Kaspersky)،​نیز ذکر شده است :

“باج‌ افزار نوعی بدافزار است که فایل ‌های کاربران را قفل کرده و برای بازگشایی آن‌ ها از قربانی باج می ‌خواهد، در حالی که ویروس ‌ها از طریق فایل ‌ها و برنامه‌ ها پخش شده و اغلب باعث آسیب یا خراب شدن داده‌ ها می ‌شوند.”

در ادامه، به بررسی ۷ تفاوت اصلی بین باج‌ افزار، ویروس‌ ها و سایر بدافزارها می‌ پردازیم.

1.    هدف اصلی باج ‌افزار اخاذی مالی است

باج‌ افزار به‌ طور ویژه برای اخاذی پول طراحی شده است. پس از آلوده‌ سازی سیستم، باج‌ افزار فایل‌ های حساس و مهم را رمزگذاری می‌ کند و برای بازگرداندن دسترسی به آن ‌ها، از قربانی خواسته می ‌شود تا مبلغی مشخص پرداخت کند. این درخواست معمولاً به‌ صورت ارز دیجیتال (مانند بیت‌ کوین) است تا امکان شناسایی هکرها کمتر شود. برخلاف ویروس‌ ها که معمولاً برای تخریب اطلاعات یا سیستم‌ ها ایجاد می‌ شوند، هدف باج‌ افزار کاملاً مالی است.

2.    باج‌ افزار فایل ‌ها را رمزگذاری می ‌کند، نه فقط آلوده

در حالی که ویروس‌ ها و دیگر بدافزارها ممکن است صرفاً باعث ایجاد اختلال در سیستم شوند یا اطلاعات را سرقت کنند، باج‌ افزار مستقیماً به داده‌ ها حمله می ‌کند و آن‌ ها را رمزگذاری می‌ کند. این نوع رمزگذاری به‌ گونه ‌ای است که تنها با پرداخت باج و دریافت کلید رمزگشایی، می ‌توان دوباره به فایل ‌ها دسترسی پیدا کرد. این ویژگی باعث می‌ شود که باج ‌افزار از ویروس‌ ها و سایر بدافزارها متمایز باشد.

3.    علائم آلودگی به باج ‌افزار فوری قابل مشاهده است

یکی از ویژگی‌ های بارز باج ‌افزار این است که آلودگی به سرعت و به‌ صورت واضح نشان داده می ‌شود. معمولاً پس از آلوده شدن سیستم، کاربر به ‌طور فوری پیام‌ هایی را مبنی بر رمزگذاری فایل‌ ها و درخواست باج مشاهده می‌ کند. این در حالی است که ویروس ‌ها ممکن است برای مدت زمان طولانی پنهان بمانند و بدون هیچگونه هشدار واضحی در پس‌ زمینه سیستم عمل کنند.

4.    مقابله با باج‌ افزار بسیار سخت ‌تر از حذف ویروس‌ هاست

در بسیاری از مواقع، ویروس ‌ها و بدافزارهای دیگر به ‌راحتی با استفاده از نرم ‌افزارهای آنتی ‌ویروس قابل شناسایی و حذف هستند. اما در مورد باج‌ افزار، حتی اگر خود بدافزار شناسایی و حذف شود، فایل‌ های رمزگذاری ‌شده همچنان در دسترس نیستند و به‌ راحتی قابل بازیابی نمی ‌باشند. این چالش باعث می‌ شود که مقابله با باج‌ افزار پیچیده ‌تر از ویروس‌ ها باشد.

5.    باج ‌افزارها معمولاً هدف ‌مند حمله می ‌کنند

باج‌  افزارها به ‌طور خاص سازمان ‌ها و موسسات بزرگ را هدف قرار می‌ دهند تا بتوانند مبلغ باج بیشتری دریافت کنند. برخلاف ویروس‌ ها که می ‌توانند به ‌طور تصادفی به هر سیستمی منتقل شوند، باج‌ افزارها اغلب با استفاده از تکنیک‌ های مهندسی اجتماعی و آسیب ‌پذیری‌ های خاص، حملات هدفمندی را انجام می ‌دهند.

6.    حملات باج‌ افزاری معمولاً با مهندسی اجتماعی انجام می ‌شود

یکی از رایج‌ ترین روش‌ های انتشار باج‌ افزار استفاده از ایمیل ‌های فیشینگ و پیوست‌ های آلوده است. مهاجمان از این روش‌ ها برای فریب دادن کاربران و وادار کردن آن‌ ها به دانلود فایل ‌های مخرب استفاده می‌ کنند. این روش ‌های فریبنده و روانشناسی باعث می‌ شود که باج افزار به‌ راحتی وارد سیستم شود و در مقایسه با ویروس‌ ها، انتقال آن دشوارتر باشد.

بزرگ‌ ترین حملات باج‌ افزاری در دهه اخیر

در دهه اخیر، حملات باج‌ افزاری یکی از جدی‌ ترین تهدیدات سایبری بوده ‌اند که به سازمان‌ ها، کسب ‌وکارها و حتی زیرساخت‌ های حیاتی کشورها آسیب‌ های جدی وارد کرده است. این نوع حملات که با هدف اخاذی مالی و قفل‌ کردن داده‌ ها صورت می‌ گیرند، در بیشتر موارد باعث از دست رفتن داده ‌های حساس و خسارت‌ های مالی زیادی می‌ شوند. در ادامه به بررسی بزرگ‌ ترین حملات باج‌ افزاری که در دهه اخیر اتفاق افتاده ‌اند، خواهیم پرداخت.

1.    حمله  WannaCry (2017)

WannaCry  یکی از معروف‌ ترین و بزرگ‌ ترین حملات باج‌ افزاری تاریخ است که در ماه مه 2017 به وقوع پیوست. این حمله که از آسیب ‌پذیری ‌های EternalBlue استفاده می‌ کرد، بیش از 200,000 کامپیوتر در 150 کشور را آلوده کرد. هدف اصلی این حمله اخاذی مالی از سازمان‌ ها و شرکت ‌ها بود، به‌ ویژه بیمارستان ‌ها و نهادهای دولتی که به دلیل رمزگذاری فایل‌ ها مجبور به پرداخت باج شدند. WannaCry نشان داد که تهدیدات باج‌ افزاری می‌ توانند به سرعت گسترش یافته و خسارات فراوانی ایجاد کنند.

2.    حمله  NotPetya (2017)

حمله NotPetya  که در سال 2017 انجام شد، ابتدا به نظر می‌ رسید که یک حمله باج‌ افزاری معمولی باشد، اما در حقیقت هدف آن تخریب اطلاعات بود. برخلاف بسیاری از حملات باج‌ افزاری که تنها داده‌ ها را رمزگذاری می‌ کنند، NotPetya عمداً داده‌ های سیستم ‌ها را خراب کرد و در بسیاری از موارد امکان بازیابی آن ‌ها وجود نداشت. این حمله باعث آسیب ‌های مالی سنگینی برای شرکت‌ هایی مانند Maersk و FedEx  شد و نشان ‌دهنده چالش‌ های جدید در مقابله با تهدیدات سایبری بود.

3.    حمله REvil (2020)

REvil  یکی از شناخته ‌شده ‌ترین گروه‌ های باج‌ افزاری است که در سال 2020 گسترش یافت. این گروه معمولاً از حملات باج‌ افزاری پیچیده و با هدف اخاذی از سازمان ‌های بزرگ استفاده می ‌کند. یکی از ویژگی‌ های خاص REvil این است که علاوه بر رمزگذاری داده‌ ها، اطلاعات حساس را به ‌طور عمومی منتشر می ‌کند تا فشار بیشتری به قربانی وارد کند. گروه REvil معمولاً از شیوه‌ های مهندسی اجتماعی و آسیب‌ پذیری‌ های نرم ‌افزاری برای نفوذ به سیستم ‌ها استفاده می ‌کند.

4.    حمله  Colonial Pipeline (2021)

حمله باج ‌افزاری به Colonial Pipeline در سال 2021، یکی از بزرگ ‌ترین و مهم‌ ترین حملات سایبری در تاریخ آمریکا بود. این حمله که توسط گروه DarkSide انجام شد، باعث تعطیلی بزرگ‌ ترین خط لوله انتقال سوخت آمریکا برای چند روز شد. این حمله نه‌ تنها به زیرساخت‌ های انرژی ضربه زد، بلکه بر امنیت ملی و اقتصاد کشور نیز تاثیرات منفی گذاشت.

نتیجه‌گیری

بدافزار یک تهدید جدی برای امنیت سایبری است. با آگاهی از انواع بدافزار و انجام اقدامات احتیاطی، می‌توانید از خود در برابر بدافزار محافظت کنید. در این مقاله در کارینا سکوریتی به توضیح درباره بد افزار پرداختیم و به روش های جلوگیری یا مقابله با آن و انواع آن پرداختیم، در صورتی که نیاز به مشاوره در زمینه مقابله یا جلوگیری از بد افزار یا پاک سازی بد افزار از روی سیستم های خود را داشتید میتوانید با ما تماس گرفته یا در بخش کامنت ها اطلاعات تماس خود را برای ما ارسال کنید تا در سریعترین زمان با شما تماس و مشکل شما را رفع کنیم.